چه اتفاقی برای ایرانی ها با لغو فرمان منع صدور ویزا رخ می دهد؟ - مجله ابوذریون

داستان چیست؟

دونالد ترامپ در راستای اجرای یکی از شعارهای انتخاباتی مبنی بر ایجاد محدودیت هایی برای سفر شهفرایندان دیگر کشورها به آمریکا در هفته اول حضور خود در کاخ سفید در ژانویه 2017 ممنوعیت ها و محدودیت هایی را برای صدور ویزا و سفر اتباع کشورهایی همچون ایران، لیبی، سومالی، سوریه، یمن، کره شمالی و ونزوئلا به آمریکا صادر کرد.

ابلاغ این ممنوعیت بلافاصله با اعتراضاتی در فرودگاههای سراسر آمریکا و همینطور با چالش های حقوقی در بعضی از ایالت های آمریکا روبرو شد، اما علیرغم این مخالفت ها و کشمکش های حقوقی ایجاد شده، در تاریخ 24 سپتامبر 2017 آخرین ورژن دستور ممنوعیت صدور ویزا برای کشورهای مورد اشاره اجرایی شد و در تاریخ 26 ژوئن 2017 مآغازیت ابلاغیه ترامپ به تایید دادگاه عالی آمریکا رسید.

در اثر اجرایی شدن این ابلاغیه، صدور ویزاهای مهاجرتی و غیر مهاجرتی برای شهفرایندان ایران تعلیق شد و تنها راه صدور ویزا برای شهفرایندان ایران مشمول استثنا شدن ویزاهای دانشجویی، ویزاهای پژوهشی و تحقیقاتی و ویزاهای آموزشی و یا مشمول معافیت (waiver) بود. مطابق شرایط مندرج در این فرمان، عمدتا کسانی مشمول استثناها می شدند که دارای پاسپورت کشور دیگری به جز 7 کشور مشمول ممنوعیت بودند.

در بهمن 1398 نیز هفته نامه نیوزویک خبر مربوط به لغو صدور ویزاهای تجارتی و سرمایه گذاری برای شهفرایندان ایرانی از سوی اداره تابعیت و مهاجرت آمریکا را منتشر کرد.

این در حالی بود که صدور ویزاهای تجارتی و سرمایه گذاری در امور مالی آمریکا بخشی از معاهده دوستی بین ایران و آمریکا بود که در سال 1955 بین دولتهای ایران و ایالات متحده آمریکا امضا شده بود، پیمانی که روز سوم اکتبر 2018 به صورت یک طرفه توسط دولت آمریکا از اعتبار ساقط شد. این پیمان ناظر بر مناسبات مالی و همچنین حقوق کنسولی بود و صدور ویزاهای تجارتی و سرمایه گذاری در آمریکا نیز در چارچوب همین پیمان انجام می شد.

دستور اجرایی ترامپ در خصوص ممنوعیت صدور ویزا برای اتباع ایرانی به غیر از افرادی که استتثنا بودند و یا مشمول معافیت می شدند، مسائل عدیده ای برای تعدادی از شهفرایندان و دانشجویان ایران ایجاد کرد چنان که بعضی از رسانه های خبری خود آمریکا در این زمینه اقدام به تهیه گزارشهایی کردند. در همین ارتباط بلومبرگ در ژوئن 2019 در گزارشی اعلام نمود بسیاری از ایرانیان متقاضی ویزای دانشجویی و ویزای تحقیقاتی نیز از دریافت ویزا باز مانده اند.

رسانه های آمریکایی همچنین بارها از بلاتکلیفی دانشجویان ایرانی پذیرفته شده در دانشگاه های آمریکایی گزارش هایی را منتشر کردند و نوشته اند که شرایط صدها دانشجوی ایرانی که قصد تحصیل در آمریکا را داشته اند، ناروشن است.

یکی از وعده های صریح بایدن در جریان تبلیغات انتخاباتی لغو دستور اجرائی ترامپ مبنی بر منع ورود اتباع بعضی کشورها از جمله ایرانیان به آمریکا بود و اعلام شده که او همانطور که وعده داد در اولین روز ریاست جمهوری تراول بن را لغو خواهد نمود.

با توجه به این موضوع بعضی از کارشناسان موضوع مهاجرت و سایتهای فعال در این زمینه تاکید بر این دارند که نباید تصور کرد که با لغو این فرمان، شرایط برای ایرانیان جهت کسب ویزا بلافاصله به حالت عادی باز خواهد گشت و احتمالا بسیاری از ساز و کارهای ایجاد شده برای اعطای ویزا به ایرانیان پابرجا خواهد ماند.

افراد فعال در این حوزه می گویند به نظر می رسد با لغو این فرمان، صدور ویزاهای توریستی که برای ایرانیان فاقد تابعیت مضاعف عملا نزدیک به صفر شده بود از سر گرفته خواهد شد و والدین ایرانیان ساکن آمریکا امکان بیشتری را برای دریافت ویزاهای توریستی جهت ملاقات با فرزندان خود خواهند داشت.

البته بعید است چک های امنیتی که در دوران ترامپ برای صدور ویزا برای ایرانیان اضافه شده است، در این فرآیند لغو گردد، اما انتظار می رود فرایند انجام این مرحله از صدور ویزا تسریع گردد؛ گرچه اجرای این مسئله تا حد زیادی به میزان تنش زدایی در روابط سیاسی دو کشور نیز بستگی خواهد داشت.

احتمالا پس از لغو این فرمان، ویزاهای مهاجرتی به وسیله خانوادگی با سهولت بیشتری صادر خواهد شد و صدور ویزاهای دانشجویی برای ایرانیان تسریع می گردد.

البته نباید فراموش کرد که آغاز تغییرات در فرایند صدور ویزا برای ایرانیان در عمل با شرایط همه گیری کرونا در سطح دنیا ارتباط مستقیمی دارد و امکان مسافرت ایرانیان به کشورهای همسایه و آمادگی سفارتخانه ها برای پذیرش مراجعین با رعایت پروتکل های بهداشتی و همچنین لغو محدودیت های ایجاد شده از سوی دولت آمریکا برای سفر به این کشور با توجه به شیوع کرونا، عوامل مشخص کننده در این زمینه خواهند بود.