کشف قدیمی ترین هنر غاری دنیا متعلق به نئاندرتال ها - مجله ابوذریون

مدت ها قبل از پیکاسو، هنرمندان باستانی در جایی که اکنون اسپانیا نامیده می شود، به خلق آثار نوآورانه، تسبیح کردن مهره ها، ترکیب رنگدانه ها و نقاشی روی دیوارهای غار مشغول بودند. احتمالا این هنرمندان مبتکر، همان نئاندرتال ها بودند.

قدمت نقاشی های غاری و گردنبندهای مهره ای به 65000 سال پیش برمی شود و اولین آثار هنری متعلق به نئاندرتال ها و قدیمی ترین هنر غاری کشف شده در دنیا هستند. محققان در دو پژوهش تازهی که در نشریه ساینس اند ادونسز (Science and Advances) منتشر شد، اعلام کردند آن ها متعلق به دوران پیش از ورود هومو ساپیانس های مدرن (Homo sapiens: نام علمی انسان های اندیشه ورز امروزی) به اروپا هستند، یعنی شخص دیگری باید این آثار را خلق نموده باشد.

در سه غار در اسپانیا، محققان پیروز به کشف چند نقاشی دیواری شدند که عمری بیش از 65,000 سال دارند. بعلاوه، محققان در غار Cueva de los Aviones، در جنوب شرقی اسپانیا، مهره های سوراخ شده و رنگ دانه هایی با عمر حداقل 115,000 سال پیدا کردند. خوآ ژیلائو (João Zilhão)، یکی از پژوهشگران این اثر و باستان شناسی از دانشگاه بارسلونا می گوید:

آن ها قدیمی ترین اشیای تزیینی فردی هستند که تا به امروز کشف شده اند. عمر آن ها، 20 تا 40 هزار سال بیشتر از هر چیز مشابه دیگری است که در قاره آفریقا یافت شدند؛ یعنی به وسیله نئاندرتال ها ساخته شده اند. ضروری است که بیشتر بگویم؟

نویسندگان استدلال می نمایند که علی رغم آنچه که در فرهنگ عامه تصور می شود، نئاندرتال ها از نظر شناختی با هومو ساپیانس ها برابر هستند که یعنی عمر هنر سمبولیک هوشمندانه به نیاکان مشترک هومو ساپیانس ها و نئاندرتال ها برمی شود که 500,000 سال پیش می زیستند.

جان هاکس، دیرین-مردم شناس در دانشگاه ویسکانسین-مدیسون که مشارکتی در این تحقیق نداشته است، می گوید:

ظاهرا نئاندرتال ها، صلاحیت های فرهنگی مشترکی با انسان های مدرن داشته اند. آن ها بی رحم نیستند؛ مشخصا، انسان بوده اند.

موجوداتی بی خرد!

در سال 1856، کارگران معدن سنگ آهک در ویلند ناندر آلمان، استخوان هایی یافتند که به نظر رسید که متعلق به یک انسان تغییر شکل یافته باشند. آن موقع خیلی زود نتیجه گرفتند که این اندام با این مشخصات متعلق به گونه های هومینین (hominin) متمایزی است: هومو نئاندرتال ها.

آن موقع، نئاندرتال ها را بیشتر موجوداتی عضلانی می دانستند تا خردمند. حتی دانشمندی آن ها را به عنوان هومو استوپید (Homo stupidus) طبقه بندی کرد. اما از دهه 1950 به بعد، محققان از این کلیشه ها دست کشیدند. نئاندرتال ها، اجساد خود را با دقت دفن می کردند، از ابزار سنگی استفاده می کردند و گیاهان دارویی مصرف می کردند. شواهد ژنتیکی نشان می دهد که نئاندرتال ها و انسان های مدرن دارای پیوندهای مشترکی هستند: تقریبا دو درصد از DNA نژادهای مدرن اروپایی و آسیایی به نئاندرتال ها برمی شود.

ولی برخی از محققان نمی خواهند قبول نمایند که نئاندرتال ها می توانند هنر نمادین خلق نمایند. بر اساس شواهد، هنر اروپایی های اولیه زمانی شکوفا شد که موج بزرگی از هومو ساپیانس های مدرن در حدود 40,000 تا 50,000 سال پیش وارد این قاره شدند.

اما داستان، از این پیچیده تر است. در فرانسه، دانشمندان جواهراتی کشف کردند که 43000 سال پیش به وسیله نئاندرتال ها ساخته شده اند. در یک غار اسپانیایی، طرح های ذغالی باستانی مشابهی در کنار نقاشی های غاری دیده شده است. اما عمر هیچ کدام از آن ها به سال های قبل از ظهور هومو ساپیانس ها برنمی شود، یعنی نئاندرتال ها، صرفا از همسایه های با فرهنگ تر و تازه خود کپی برداری نموده اند.

الیستر پیک، یکی از محققان این پژوهش و نیز، باستان شناسی از دانشگاه ساوت همپتون، می گوید:

اگر از 100 متخصص باستان شناسی بپرسید که آیا نئاندرتال ها، روی دیوارهای غارها نقاشی می کردند، جواب 90 درصد از آن ها منفی است.

ویژگی های بنیادین

برای اثبات هنرمند بودن نئاندرتال ها، محققان باید هنر 50,000 سال پیش اروپا را کشف نمایند. پایک و ژیلائو، در سال 2003 و زمانی که دیدار پیروزی با دیرک هافمن، پژوهشگری با تخصص سن سنجی مینرال ها در موسسه انسان شناسی تکاملی مکس پلانک داشتند، اقدام به یک طوفان مغزی درباره همین موضوع کردند.

کار هافمن متکی بر این واقعیت است که عنصر اورانیوم رادیو اکتیو در آب حل می شود، اما عنصر توریم حل نمی شود. آب از خاک به داخل غار نفوذ می نماید، اورانیوم محلول در آب در کوره های معدنی به دام افتاده و به سرعت در توریم از بین می رود. چون دانشمندان مطمئن هستند هیچ توریم دیگری وارد پوسته ها نمی شود، مقدار نسبی اورانیوم و توریم در مواد معدنی را مقدار گیری کردند تا سن آن ها و در نتیجه، سن هر یک از نقاشی هایی که زیر سنگ ها قرار گرفته اند را پیدا نمایند.

همه چیزی که هافمن برای این کار احتیاج داشت، سنگ کوچکی به مقدار یک دانه برنج بود. پیدا کردن این نمونه ها کار سختی هم نیست و برای این کار باید از چاقوهای جراحی کوچک استفاده کرد.

هافمن، نویسنده اصلی هر دو پژوهش، می گوید:

یک حرکت اشتباه می تواند رنگدانه های بسیاری را که هزاران سال وجود داشته اند، از روی دیوار پاک کند.

در آنالیز های اجرا شده در هر سه غاری که دارای این گونه نقاشی ها هستند، محققان دریافتند که عمر پوسته های معدنی که روی نقاشی ها وجود دارند، حداقل به 64800 سال پیش برمی شود که ثابت می نماید این نقاشی ها حداقل باید به همین قدمت باشند. اما، شکاف هایی که روی صدف های دریایی و رنگدانه های موجود در Cueva de los Aviones مشاهده می شوند، حداقل به 115000 سال پیش برمی شود که بیش از دو برابر سنی است که ژیلائو، بعد از آنالیز این مصنوعات در سال 2010 تخمین زد.

پایک می گوید:

یافته ها نشان می دهد که این رفتار در میان نئاندرتال ها به زمان خاصی محدود نمی شود ... این وقایع کاملا قابل قیاس با رویدادهایی است که انسان ها در آفریقا انجام می دادند.

خویشاوندان نزدیک

محققان، با توجه به اینکه هر دوی این نیاکان از مهارت های یک سانی در خلق هنر استفاده می کردند، می پرسند آیا نئاندرتال ها واقعا یک گونه مجزا بودند یا زیر گروهی از اروپایی هایی بودند که از انسان های مدرن جدا مانده بودند.

ژیلائو معتقد است که:

نئاندرتال ها از نظر شناختی قابل تفکیک از هومو ساپیانس ها نیستند و در نتیجه، نابرابر دانستن نئاندرتال ها و ساپیانس ها کاری نادرست است. نئاندرتال ها همان هومو ساپیانس ها هستند.

ولی دیگران در این مورد با احتیاط برخورد می نمایند. مارگارت کونکی، استاد بازنشسته دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و صاحب نظر در خصوص هنرهای غاری ماقبل تاریخ، می گوید تعریف هنر باستانی، کار چالش برانگیزی است و اعتبار بخشیدن به پیچیدگی های هنرمندان باستانی نیز می تواند چالش های بیشتری را مطرح کند. او می گوید، پژوهش های بیشتری ضروری است تا پیوندهای صریح تری بین تصاویر کشف شده و سن آن ها با حضور نئاندرتال ها که بقای آن ها در سایر سیستم های غاری اسپانیا مشاهده شده است، یافت شود.

او می پرسد:

آیا سن می تواند به تنهایی حضور نئاندرتال ها را ثابت کند؟ من باور می کنم که نئاندرتال ها توانایی استفاده از موادی مانند جوهر یا زغال را برای نشانه گذاری یا حتی رسم اشکال تصاویر داشتند، اما چالش معمول باستان شناسی، تایید موضوعی با استفاده از چندین خط از شواهد همگرا است.

پایک می گوید:

ما فقط توانستیم نوک کوه یخ را ببینیم. می توانیم به مقدار همه عمرمان روی این موضوع کار کنیم.