تأثیر بحران اقلیمی بر امنیت غذایی - مجله ابوذریون

کتاب خاک نه نفت؛ عدالت محیط زیستی در زمانه بحران اقلیمی، تألیف واندانا شیوا با ترجمه سیده فاطمه آقامیر؛ عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی به تازگی منتشر شده است. این اثر در چهار فصل با عنوان های ابعاد سیاسی تغییر اقلیم، گاو مقدس یا خودروی مقدس؟، غذا برای خودروها یا انسان ها و خاک برتر از نفت، نشان می دهد که رفتار ما با خاکِ زنده، گزینه های پایدار برای رویارویی با بحران های سه گانه اقلیم، انرژی و غذا را فراهم می کند.

سوخت های زیستی و امنیت غذایی

واندانا شیوا؛ دانشمند هندی که نسبت به زندگی عامه مردم سرزمینش بسیار دغدغه مند است، در بخشی از کتاب می نویسد: سوخت های زیستی، یعنی سوخت های حاصل از زیست توده، همچنان مهم ترین منبع انرژی مردمان فقیر جهان هستند. مزارع بوم شناختی و سرشار از تنوع زیستی نه فقط منبع غذا، بلکه منبع انرژی هم به شمار می فرایند. انرژی مورد نیاز برای پخت وپز از زیست توده غیرخوراکی، نظیر ساقه های ارزن و حبوبات، درختان حاشیه مزارع و بیشه های پیرامون روستاها تأمین می شود. روستاهای پایدار در طول قرن ها، منبع انرژی نامتمرکز بوده اند.

استفاده از انرژی نامتمرکز حاصل از زیست توده، بخشی حیاتی از گذار از سوخت های زیستی به انرژی های تجدیدپذیر است. زیست توده را می توان به طور مستقیم برای پخت وپز و گرمایش استفاده کرد. همچنین می توان از زیست توده برای تولید گاز زیستی به مثابه منبعی از انرژی نامتمرکز استفاده کرد. از سوخت های زیستی می توان برای تولید برق در مصارف نامتمرکز استفاده کرد که در مقابل سوخت های زیستی و هسته ای گزینه ای پایدار به شمار می فرایند. سوخت های زیستی با کاربست قالبی مردم سالارانه و مدیریتی نامتمرکز، می توانند موجب تقویت تنوع زیستی، چرخش کربن، افزایش بهره وری کشاورزی، افزایش تاب آوری کشت بوم ها در رویارویی با تغییر اقلیم و افزایش امنیت غذایی و امنیت انرژی مردمان فقیر شوند.

تأمین غذا در زمانه بحران اقلیمی

کشاورزی صنعتی و سامانه های جهانی شده غذا، دو پیشران اصلی غذای ارزان و فراوان بوده اند. اما غذا دیگر ارزان نیست. عصر غذا و نفت ارزان به انتها رسید. تغییر اقلیم از کشاورزی صنعتی جهانی شده مبتنی بر سوخت های فسیلی متأثر است و بحران اقلیمی نیز به شکل های گوناگون بر امنیت غذایی تأثیر می گذارد؛ ازجمله سیلاب های شدیدی که در سال 2008 در آیوا رخ داد و خشکسالی شدید و مدیدی که استرالیا در سال 2007 شاهد آن بود. جهانی شدن همچنین موجب از بین رفتن اقتصادهای غذایی محلی و افزایش سیطره شرکت هایی نظیر مونسانتو و کارژیل بر سامانه های غذایی می شود. یکپارچگی جهانی کشاورزی در عمل به معنای سیطره جهانی بر منابع غذای جهان است.

نخستین چاپ کتاب خاک نه نفت در 190 صفحه با شمارگان 500 نسخه به بهای 30 هزار تومان از سوی انتشارات دانشگاه شهید بهشتی به بازار نشر عرضه شده است.