گزارش، اردوغانِ قبرس، اردوغانِ ترکیه - مجله ابوذریون

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، دیروز رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه به بخش ترک نشین قبرس سفر کرد و در سی و هفتمین سال اعلام استقلال نظام دفاکتویی حضور یافت که تنها از سوی ترکیه به رسمیت شناخته شده و آن را جمهوری ترک قبرس شمالی می نامد.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و جهان را در کانال تلگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

اردوغان در سفر به بخش ترک نشین قبرس، هم دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی و شریک چند سال اخیر خود در ائتلاف جمهور را به همراه برد، هم رجال سیاسی قدیمی حزب عدالت و توسعه همچون مهمت علی شاهین، بلنت آرنچ، جمیل چیچک و اسماعیل قهرمان. بدون شک سفر اردوغان به بخش ترک نشین قبرس، یک اقدام معنی دار و نمادین است که علاوه بر تهییج احساسات ملی گرایانه، ارتباط دقیقی با دیگر اقدامات برون مرزی تیم او در چند سال اخیر دارد.

اقدامات اخیر اردوغان برای بچه وطن

مصطفی آکنجی رئیس جمهور پیشین بخش ترک نشین قبرس، حساسیت ویژه ای به عبارت مرسوم بچه وطن داشت و همواره می گفت: کشور ما برای ترکیه یک برادر است و نه یک بچه.

اما حالا خبری از آکنجی نیست. او سیاست را کنار گذاشته و اوقات خود را در حیاط خانه اش در کنار همسر و نوه ها، سپری می کند. او بر سر قدرت نماند. چرا که حزب حاکم ترکیه، تمام امکانات خود را به کار گرفت تا ارسین تاتار نخست وزیر سابق، رئیس جمهور شود و با وجود همه سختی ها، این رخ داد و دیروز، ارسین تاتار که به تازگی رئیس جمهور شده سوار بر خودرو روباز، در کنار اردوغان، در برابر دوربین ها حضور یافت و از حمایت های مداوم ترکیه تشکر کرد.

اقدامات ترکیه در قبرس

در حال حاضر، قبرس برای ترکیه، اصلی ترین کانون برای دفاع از دکترین وطن آبی و تحرکات بزرگ در شرق مدیترانه است و اگر چه قبرس ترک با موقعیت جزیره ای، جغرافیایی و حقوقی خود، به ترکیه الحاق نشده اما نزد شهروندان ترکیه، تعریفی دارد همسطح و هم ارز وطن.

به طور خلاصه باید گفت، اصلی ترین اقدامات چند ماه اخیر ترکیه که مرتبط با بخش ترک نشین قبرس بوده، عبارتند از:

1.تغییر موازنات سیاسی و اجتماعی قبرس به نفع ارسین تاتار و به قدرت رساندن او.

2.افتتاح بخشی از شهر متروکه مرعش که البته مورد اعتراض مقامات قبرس و اتحادیه اروپا قرار گرفت.

3.انتقال آب شیرین از ترکیه به بخش ترکی نشین از زیر آب دریا.

4.احداث درمانگاه اورژانسی در قبرس ترک در عرض 45 روز و ارسال میلیون ها دلار دارو و کالاها و ملزومات پزشکی.

5.استفاده از قبرس ترک به عنوان پایلوت و تکیه گاه سیاست استفاده از منابع گازی شرق مدیترانه و تداوم اکتشاف و حفاری.

مستقل باشیم یا اروپایی؟

اردوغان در سخنرانی خود در شهر متروکه مرعش، یک بار دیگر از ایده ضرورت تاسیس 2 دولت مستقل در قبرس به عنوان یگانه راه کار رفع مسائل بین دو بخش روم نشین و ترک نشین سخن به میان آورد.

این در حالی است که این ایده، نه تنها نزد یونان، قبرس و اتحادیه اروپا، بلکه در بین بخش قابل توجهی از نخبگان سیاسی و دانشگاهی خود قبرس ترک نیز، هواخواه ندارد. چرا که آنان به زبانی ساده می گویند: ما همین الان، گذرنامه کشوری را در جیب داریم که از طرف هیچکدام از کشورهای جهان به رسمیت شناخته نمی شود. اما تنها چند کیلومتر آن سوتر، بخش روم نشین قبرس، عضو اتحادیه اروپا است و شهروندان آن می توانند به 27 کشور اتحادیه، به راحتی و بدون ویزا سفر کنند.

در واقع اختلاف نظر و دوقطبی جدی در قبرس ترک به وجود آمده است. گروهی می گویند بهتر است به ترکیه تکیه کنیم و صاحب دولت مستقل شویم و در مقابل، عده ای می گویند، بهتر است با قبرس روم سازش کنیم و شهروند اروپا باشیم.

قبرس، تداوم دیگر اقدامات برونمرزی آکپارتی

در ارزیابی میزان شباهت و ارتباط موضوع تحریکات ترکیه در قبرس با دیگر اقدامات برونمرزی آنکارا باید گفت: تا اینجای کار، ترکیه بخشی از مناطق شمال سوریه را به اشغال خود درآورده، صدها تن از نیروهای نظامی اش را در چندین منطقه شمال عراق مستقر کرده، در کنار قطر و دولت وفاق ملی لیبی ایستاده، از تاتارهای کریمه و ترک های آهسکالی حمایت کرده، بر بخشی از مسائل تونس و مصر و سودان اثر گذاشته و توانسته در سومالی پایگاه بزرگی تاسیس کند، به شکل جدی و اثرگذار در حمایت از جمهوری آذربایجان موازنات قره باغ و جنوب قفقاز را تغییر داده و خاتمه این که در قبرس ترک و شرق مدیترانه، دست به تحرکات مهمی زده است.

مجموع این دستاوردها را می توان نتایج تصمیمات و اقداماتی دانست که غالباً، با تکیه بر لشکر کشی و قدرت سخت به دست آمده و در همه این ماجراها، ترکیه تلاش کرده دیگران را در برابر عمل اجرا شده قرار دهد.

در تحلیل نهایی این اقدامات، باید به دو سوال مهم پاسخ داد:

1.آیا این اقدامات، برای ترکیه، هزینه و پیامد هم داشته است؟

2.تیم اردوغان که با استفاده از قدرت سخت، چنین امتیازاتی به دست آورده، در داخل هم توانسته با استفاده از ابزارهای دیگر، قدرتمند ظاهر شود؟

پاسخ کوتاه پرسش نخست، می تواند چنین باشد: بله. مجموع این اقدامات برای ترکیه هزینه ها و پیامدهای منفی داشته و اگر چه در حوزه های خبری منجر به افزایش قدرت شده اما نه تنها مسائلی برای اقتصاد ترکیه به وجود آورده، باعث شده که اتحادیه اروپا، برخی کشورهای منطقه و آمریکا نیز تا حد قابل توجهی از ترکیه فاصله بگیرند.

اما در مورد پرسش دوم باید گفت: مسائل کنونی حوزه اقتصاد اعم از تورم و افزایش آماری بیکارها و سقوط ارزش لیره، به چالش کشیده شدن استقلال دستگاه قضا و رخت بربستن اصل مهم و حیاتی تفکیک قوا، بالا دریافت نقدها از نظام ریاستی و رفتارهای خودمحورانه رئیس جمهور و حزب حاکم، فاصله دریافت از ویژگی هایی همچون دولت کارآمد و پاسخگو، پرهیز از انتقادپذیری و مشورت پذیری، رشد و توسعه حوزه های رانت زا در دولت و حزب حاکم و کنار نهادن اصل شایسته سالاری، مجموعاً تابلویی برای ما ترسیم می کند که می تواند نشان دهد تیم رئیس جمهور، در حوزه سیاست خارجی و اقدامات برونمرزی، با استفاده از قدرت سخت، پیروزی ها و امتیازات نسبی به دست آورده اما چنین به نظر می رسد که در عرصه داخل، نتوانسته پاسخگوی انتظارات و توقعات مردم باشد.